به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «تهران‌نیوز»، فاطمه واسعی، فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت: نقادی و نقدپذیری در امتداد و راستای پرسش‌گری و پاسخ‌گویی، سرمایه‌ای است باارزش برای کمال و اصلاحِ اجتماع، شناختِ کاستیها، نواقص و تلاش در جهت رفع آن‌ها و گامی است با ارزش در مسیر سعادت و پویاییِ فرد و جامعه؛ «لازمه این نشاط و پویایی این است که هم منتقد باشیم، هم انتقادپذیر، که هر کدامش نباشد، بد است.» (۱۸ آبان ۱۳۸۵، بیانات در دیدار دانشگاهیان سمنان)
از جمله افتخارات علمی و فرهنگی اسلام، میدان دادن به آزاداندیشی و نقد و انتقاد علمی و سیاسی است. اهمیت این مسأله تا جایی است که حتی امام صادق (علیه السلام) که از مقام عصمت برخوردار است محبوب‌ترین برادران ایمانی خود را کسانی می‌داند که او را نقد کنند! و نقدهای خود را به او هدیه کنند!
نقد و انتقاد به معنیِ سنجش و ارزیابی و بررسی، همراه با عدل و انصاف، در پدیدههای اجتماعی و نگرش دوسویه به رفتارها و عملکردها و به تعبیری دیگر، دیدن درد و ارائه درمان، بانیّتِ جست‌وجو و خلوصِ حقیقت، از عناصر اصلی نقد صحیح است. بنابراین سخن و موضع باید از علم و پشتوانه محکمی برخوردار باشد که در قرآن از آن به عنوان «قول سدید» یاد شده است. هرگونه هتک حرمت و رفتارهای غیراخلاقی و توهین‌آمیز خلاف شرع، مخالف عقلِ سیاسی است.
صراحت و تلخی طبیعت نقد است، نقد و انتقاد، حرکتی اصلاح‌گرانه محسوب می‌شود؛ نه موجب برهم زدن آرامش و امنیت جامعه و مردم. هدف، ارج نهادن به کار مثبت دیگران و یادآوری ناراستی‌ها در کنارِ هم است.
از این‌رو، وجهه دیگران را خراب کردن و دامن زدن به تهمتها و بدبینیها و پدیدآوردن جو بدبینی را نمیتوان نقد و انتقاد دانست، زیرا عیب‌گرفتن آسان است، ولی بیان عیب به‌گونه‌ای که به اصلاح بیانجامد، کاری است بسیار دشوار. قوه نقادی و انتقاد کردن، به معنای عیب گرفتن نیست بلکه سالم و ناسالم را تشخیص دادن است.
گفتمان‌های نقادانه روشنفکران و نخبگان سیاسی باید به سمت همگرایی و انسجام اجتماعی پیش برود، نه اینکه باعث خشونت و ازهم‌گسیختگی و انحراف‌ِ مطالباتِ گفتمان شود؛ بروز خشونت در هر جامعه‌ای عوامل مختلفی دارد، ضعف تربیتی، تبعیض‌های اجتماعی، ضعف قوانین و همچنین عملکردِ نخبگان سیاسی به‌عنوان الگو، نقش تعیین‌کننده‌ای در آرامش و امنیت روانی جامعه دارند که بی‌توجهی به آنان بر تأثیراتی که با عملکرد و رفتارهای غیراخلاقیِ خود در مناظرات، بر مردم جامعه دارند، به شکل ناملموسی دامن‌گیر تمامی افراد و طبقات اجتماعی کشور می‌باشد.
پذیرش انتقاد و نصیحت دلسوزانه، خصلتی انسانی و اسلامی است و بیشترین نقش را در فرونشاندن آتش اختلافات و آسیبها و آفتهای فردی و اجتماعی دارد. چنان‌که نقد و نقادیِ تیزبینانه، مایه کمال و رشد رفتارها و عملکردها است.
انتقادپذیری نیز زمینه‌سازِ بسیاری از خوشبینیها و امیدواریها نسبت به اصلاح امور است. نقد باید منصفانه، عاقلانه و مسئولانه باشد. بیان انتقادی با تخریب و کامل کردن پازل دشمن فرق می‌کند؛ با بدبین‌کردن مردم یا گستردن بدبینی در فضای عمومی کشور فرق می‌کند؛ باید واقعاً دلسوزانه باشد.
«حرف همدیگر را نقد کنند، با همدیگر مجادله کنند. حق، آنجا خودش را نمایان خواهد کرد. حق این‌جوری نمایان نمی‌شود که کسی یک انتقادی را پرتاب بکند. این‌جوری که حق درست فهمیده نمی‌شود... آنی که کمک می‌کند به پیشرفت کشور، آزادی واقعیِ فکرها است؛ یعنی آزادانه فکر کردن، آزادانه مطرح کردن، از هو و جنجال نترسیدن، به تشویق و تحریض این و آن هم نگاه‌نکردن.
یک وقت شما یک حرفی می‌زنید، ناگهان می‌بینید همه‌ی ناظران سیاسی جهان که وجودشان انباشته از پلیدی و خباثت است، برای شما کف می‌زنند. به این تشویق نشوید. به قول رائج بین جوان‌ها، جوگیر نشوید. بحث درست بکنید، بحث منطقی بکنید. سخنی را بشنوید، سخنی را بگوئید؛ بعد بنشینید فکر کنید. این همان دستور قرآن است. «فبشّر عبادالّذین یستمعون‌القول فیتّبعون احسنه».(زمر/۱۷ و ۸) سخن را باید شنفت، بهترین را انتخاب کرد.»(۶آبان ۱۳۸۸،بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی کشور)
انتهای پیام/*
منبع: tehrannews-761776
